Formannskapets budsjettbehandling: Fleirtalsmakt, forslags-shopping og hjartesukk

Etter sist vekes budsjettbehandling, er det i alle fall klart at tida for superbillig barnehage i Suldal forsvinn nesten like fort som den kom. Men det er mot Senterpartiet og Høgre sin vilje. Så usamd i kuttet, er Høgres mann, Sverre Underbakke at han stemte mot det endelege fleirtalsforslaget og for kommunedirektørens budsjett.

Formannskapets budsjettseminar: Mindre delfiakake, meir grovbrød

Inga strøyming 

Då dei folkevalde torsdag møttest til formannskapsmøte for formelt å behandla budsjett og økonomi-og handlingsplan, var det gått tre dagar sidan seminar-runden måndag. Møtet torsdag føregjekk, som seminaret måndag, også på eit møterom på fjordhotellet der det ikkje var opplegg for strøyming, noko Åshild Vetrhus (Sp) beklaga og utbad ei forklaring på. Ordførar Mads Drange viste til møtekollisjonar på kommunehuset som grunn til at formannskapet måtte få herberge på hotellet og sa seg samd i det beklagelege ved at det ikkje blei strøyming.

Shoppa Senterpartiet-løysingar

Men budsjettinnstilling blei det. Med dagens fleirtalskonstellasjon, har i praksis Ap, Venstre, KrF med støtte frå SV (som ikkje sit i formannskapet) bukta og begge endane og kunne shoppa fritt frå Senterpartiets forslagsliste. Alt måndag gav fleirtalspartia uttrykk for at dei hadde sans for fleire av Senterpartiets forslag, og fleirtalspartia opprinnelege forslag var torsdag utvida med fleire av Sp sine forslag.

Budsjett-overlevarane

Det inneber at enkelt av kommunedirektørens forslag til kutt nå blir avlyste. Heilt konkret betyr det at det framleis blir venterom med toalett og lys på kaien i Vanvik (35 000 kroner i året), at oppvekstsenteret i Vanvik ikkje skal vurderast for sal i næraste framtid og at ordninga med tilskot til private vegar skal halda fram, ei ordning som er kostnadsrekna til 300 000 kroner i året. Ordninga med brøyting av private vegar får heller ikkje kroken på døra, men politikarane vil strama opp sjølvkost-prinsippet. Fleirtalspartias forslag inneber også at vegen frå Vidvei til Suldalseid ikkje blir privatisert, slik kommunedirektøren føreslår.

Ap og KrF stemte mot, men Senterpartiet fekk gjennom alle forslaga sine

For, men stemte mot

Men Senterpartiet, som fremja sine forslag saman med Høgre, fekk ikkje gjennomslag for alle sine hjartesaker, verken dei store, som barnehageprisen, eller dei små. Som barnehageskyssen for ein familie i Vanvik må vera eitt døme på, ei sak som også var oppe i levekårsutvalet. Der Venstre også stemte for, noko dei ikkje gjorde i formannskapet, der Olav Lindseth (V) erkjente at han eigentleg er for, men i budsjettdisiplinens namn stemmer for. – Me får andre tider, me kjem til å måtta jobba knallhardt for kraftinntektene våre, kommenterte Venstres mann. 

– Tenk med hjartet!

– Me bør tenkja litt med hjartet. Eg er bekymra for signaleffekten om me ikkje går inn med ei hjelpande hand, meinte Øystein Wigestrand, som torsdag var vikar for partifelle Øyvind Tveitane Lovra. Men fleirtalet fryktar presedens og har heller inga tru på at det som er tenkte som ei mellombels ordning lar seg gjennomføra utan pengar, slik Sp føreset. 

Gjennomslaga

Men fleirtalspartia hadde sans for fleire av Senterpartiets forslag. Erfjord båtforening får 300 000 kroner i tilskott til ny kai, det blir kommunalt prosjekt for å formidla landbrukseigedommar som treng ny drivarar, det blir ein million ekstra til potten for støtte til kjøp av mjølkekvotar, og det er semje om at sentrumsutviklinga av Nesflaten skal bli del av forhandlingane med Lyse Kraft i forbindelse med konsesjonssøknaden om effektoppgraderingar i øvre Suldal.Både fleirtalspartia og Senterpartiet hadde forslag om å ta inn meir inntekter frå bubilparkeringa. Sp vil også ha på plass sanitærfasilitetar på Strandaneset ved Suldalsvatnet, og også det ligg nå inne.

Leikeplass-finansieringa

Oppgraderingar av leikeplassar og uteområde på skulane og barnehagane har også vore eit tema til debatt. Fleire av dei folkevalde har fått med seg filmen ein av foreldra på Sand skule, Espen Emil Søreng, har laga om tilstanden der. Måndag vekte det store auge då kommunedirektøren opplyste om at einingane totalt sett har samla seg eit overskot på rundt 20 millionar kroner som nå står på eit fond. Enden på visa i formannskapet blei ei formulering der det heiter at ein ber kommunedirektøren ta i bruk overskotsavsetjinga til å utarbeida og oppgradera uteområda på skulane i samarbeid med foreldreutvala og elevråda. Den   er signert fleirtalspartia, mens Senterpartiets forslag om å droppa kjøpet av Vela-området og i staden bruka den tiltenkte millionen til ein pott foreldreutvala kan søkja oppgraderingspengar frå, fall.

Draumen på Nesflaten er ikkje daud

Kunsten og ugildskapen

Fleire av søknadene involverer også dei folkevalde eller deira nærståande, og dermed blei også ugildskap tema torsdag. Øyvind Lovra Tveitane (Sp) er styreleiar i Erfjord Båtforening, som altså har bede om (og ligg an til å få støtte) til ny kai. Han hadde torsdag vara i heile møtet, og dermed var den saka løyst. For Liv på Nes-prosjektet Views, blei det meir styr. Senterpartiets Åshild Vetrhus har løna arbeid i organisasjonen og har også signert søknaden om pengestøtte. Langt inne i debatten varsla Olav Lindseth (V) at også hans ektefelle har signert søknaden frå Liv på Nes, ei opplysing som førte til litt armar og bein i debatten ettersom gildskap skal vera avklart på førehand. Det kom også for ein dag at Lindseth sin ektefelle også utfører løna arbeid for Liv på Nes, medan kommunedirektøren hadde fått opplyst at så ikkje var tilfelle og dermed hadde tilrådd at Lindseth var gild. 

– Me må skjerpa oss!

– Me må skjerpa oss, dette får me ta på vår kappe, konstaterte ordførar Drange. I samråd med kommunedirektøren, blei konklusjonen at Lindseth og Vetrhus fekk avstå frå å stemma dersom kunstprosjektet på Nesflaten ville komma til votering, men at dei ikkje blei kjende ugilde i heile budsjettbehandlinga.Fleirtalet hadde lagt inn forslag om 300 000 kroner i støtte til Views, som fekk einstemmig tilslutning, og til voteringa hadde Vetrhus fått Lars Arne Bjørkland som vara. 

Litt klabbeføre for tala

Litt klabb og babb blei det også for Senterpartiet og Høgres fellesforslag då debatten var ferdig og voteringa skulle i gang. Grunna ei misforståing Åshild Vetrhus orsaka, hadde ikkje Senterpartiet fått kontrollrekna og finpussa sine tal-forslaga og dermed kunne mindretalets forslag berre bli prøvevotert over. Eit problem som i praksis løyste seg med at det ikkje fekk fleirtal. Dermed var det duka for ei votering der fleirtalspartia sitt forslag blei votert over punkt for punkt, men i den avgjerande røystinga valde Høgres Sverre Underbakke å røysta mot det og for kommunedirektørens forslag. 

– Grunnen er at eg sterkt imot å auka barnehageprisane. Eg ønskjer å stemma mot nå i denne runden. 

Kommunestyret har siste ord 18.desember

Ovanståande er dei viktigaste endringane som skjedde frå måndagens budsjettseminar til voteringa på torsdag, og følgjeleg er ikkje alle tiltak, pengeflyttingar og grep omtalt i denne saka. Men under følgjer ein bukett av replikkane som fall i debatten og 18. desember er det kommunestyret som har siste budsjett-ord.

SAGT I DEBATTEN

Det har vore ein prosess, me klarte ikkje å bli helt samde med fleirtalet, men er samde om ein del. Åshild Vetrhus, Sp

Helsesjukepleiaren vil me ha lagt til Sand skule. Kari Vaage Gjuvsland (Ap) om forslaget om å gjera stillinga heil og fast.

Vil de verkeleg det? Kommunedirektør Karin Dokken Austvik 

Dei føler dei fell mellom to stolar, dei er ikkje ungdom, men driv med idrett. Øystein Wigestrand (Sp) ville gjerne støtta revmatikarlaget som har gått med underskot i fleire år, men fekk ikkje gehør. 

Me legg oss kun opp i matematikken, ikkje politikken. Kommunedirektøren i replikk til Åshild Vetrhus (Sp) som orsaka at Senterpartiet ikkje hadde forstått at talforslaga må bli kvalitetssikra.

Me tar ein stor risiko ved å fjerna overgangspersonellet barnehage-skule. Det handlar om ungane. Øystein Wigestrand (Sp)

Overgangspersonellet er inga enkel sak, men me ser det opp mot pedagogkutt og helsesjukepleiar på Sand skule. Kari Vaage Gjuvsland (Ap)

Det kan opplevast ganske urettferdig om pengane berre blir tatt dersom dei var tiltenkt noko fornuftig og viktig. Me ønskjer å knyta den den enkelte skule til sine pengar. Åshild Vetrhus (Sp) i debatten om bruken av overskotsfonda til einingane og bruken av dei til ein felles pott for uteområda

Alle ungdommar har eigarar. Å følgja dei opp ligg i transportør-rolla, eg er redd dette forslaget vil gjera det vanskelegare å vera ansvarlege foreldre. Torbjørn Indrebø (KrF) om Sp og Høgre sitt forslag om ungdomstaxi mellom grendene. 

Foreldre-skyss er fint, men når du har lang veg, blir det begrensingar. Det er ikkje tenkt at ungdommen skal reisa på fest utan tilsyn. Åshild Vetrhus (Sp) i replikk til Indrebø.

Det er merkeleg å setja av pengar til Sand skule før me har fått skulebruksplanen. Åshild Vetrhus (Sp) om fleirtalspartias forslag om å setja av tre millionar i 2026 til forprosjekt for ny skule på Sand. 

Det er verkeleg suldalsstandard på barnehageprisane sjølv om me tar vekk halv av halv pris. Me har 30 prosent rabatt på barn nummer to og søskenmoderasjon. Kari Vaage Gjuvsland (Ap)

Det er trongt på Sand skule. Men rekk me å gjera noko med det før det ikkje lenger er det? Åshild Vetrhus (Sp)

Eg lurer på kva Senterpartiets motivasjon med barnehageskyssen i Vanvik er. Før blei det presentert som eit unnatak, nå får me høyra at det skal ha signaleffekt. Eg er nøydd til å tenkja på lovpålagde versus ikkje-lovpålagde kommunale oppgåver. Torbjørn Indrebø (KrF)

Eg ønskjer ikkje å skapa presedens, men tenkjer på dei menneska som kjem opp i ein ekstrem vanskeleg situasjon. Me har vore flinke til å gi folk incentiv til å investera og binda seg her. Buset ein seg i Vanvik under føresetnadene av at det er barnehage og skule, og det endrar seg, kan folk bli litt sjakk matt. Øystein Wigestrand (Sp) om barnehageskyssen i Vanvik

Kommunedirektøren har lagt fram eit ryddig budsjett. Krydderet i kvardagen er det må får til som gjer det endå kjekkare, og det har me lagt fram. Men eg har ikkje brukt mykje tid på budsjettet; fleirtalet gjer som de vil. I realiteten betyr det ingenting å rekna på vårt forslag; det er mitt hjartesukk, så får de ta replikk kven som vil. Sverre Underbakke (H)

Me hadde seminar måndag, alle kunne leggja fram sine forslag, men Høgre la ikkje fram. Det er gjort forsøk på å involvera alle. Ordførar Mads Drange i svar til Underbakke.