Stemningar på lerret

20. oktober blir det utstilling på Kulturhuset der to kunstnarar med sterke suldalsband deler gleda over fargar og former.

– Me er ikkje ute etter å imponera nokon, men me vil gjerne berøra dei som ser bilda. Det er sjølvsagt kjekt med positive tilbakemeldingar, særleg viss dei er konkrete og seier noko om kva tilskodaren likar. Likevel er det ikkje det viktigaste, seier Arnstein Landsnes.

Lyst og mørkt
På andre sida av bordet nikkar Bjørg Wigestrand. Dei to kunstnarane har ulike uttrykk i verka dei skal stilla ut, men meiner sjølve at ulikskapen kan framheva element i kvarandre sin kunst.
– Du kan sjå på bilda til Bjørg at ho er eit sprudlande menneske, ho likar fargar!
– Ja, det er mykje gult, repliserer Bjørg. Det er ofte litt mørkare fargar i Arnstein sine bilde, men også i hans måleri kan ein finna det som er lyst.

Teiknelysta
Kunstnarane har visst om kvarandre heilt sidan dei var små. Bjørg vaks opp på Foreneset, men er nokre år yngre enn Arnstein. Dermed var dei aldri i same venegjeng. Interessa for teikning har begge med seg frå dei var barn, og begge gjekk nokolunde same veg når det kom til yrkesval. Arnstein har blant anna jobba for kommunen og KV-bygg Suldal med teikning og prosjektering av bygg, medan Bjørg er utdanna ingeniør, og ho er i dag eigedomssjef i Klepp kommune.

Å få blåsa ut litt
– Me får ikkje utnytta dei kunstnariske sidene fullt ut medan me er på jobb. Då må me gjerne halda oss innanfor rammene. Det er godt å kunne måla utanom og få blåst ut litt! seier Bjørg.
– Kva inspirerer dykk?
– For meg er det glimt av ting eg ser. Det kan vera ute i naturen, på fjernsynet, filmar på YouTube, eller når eg går rundt her på Jelsa. Plutseleg ser eg noko, eitt eller anna som fangar merksemda mi. Då kan det spinna rundt i hovudet i fleire dagar eller veker før eg gjer noko med det, seier Arnstein.

Djupare inn
Han legg til at kunstutstillingar kan vera ein god plass å fanga opp nye idear.
– I vår var eg på ei utstilling i Norheimsund. Der var det eitt bilde eg la særskilt merke til, og det er det einaste eg hugsar att nå. Dette bildet har inspirert meg til ein bildeserie med utgangspunkt i den same ideen.
– Fleire bilde med same tema eller motiv er ei form for fordjuping, skyt Bjørg inn.
– Ein går djupare inn i tematikken!
– Tja… Arnstein lenar seg tilbake i stolen.
– Eg brukar ulike fargar, men vil ikkje seia at eg går så veldig djupt.
Bjørg ler.
– Nå må du ikkje snakka deg sjølv ned.
– Nei, men eg må vera ærleg!

Der folk er
For Bjørg sin del er det stemningar i naturen eller ute blant folk som er den største inspirasjonskjelda. Noko av inspirasjonen kjem frå studiar av andre kunstnarar, men aller best er det å vera der folk er:
– Eg har med skisseboka mi overalt! Når eg ser noko som fangar blikket mitt, forsøker eg å skapa att stemninga der og då. Somme tider lagar eg noko meir ut av skissene.
Ho løftar ei fargerik bok ut av veska, og viser fram alt frå stemningsfulle landskapsskisser, til teikningar av menneske ho har observert på kafear.
– Nokre av dei har lagt merke til at eg teiknar dei, og så kjem dei bort og vil sjå etterpå. Fokuset mitt er alltid heilskapen og stemninga, så det er ikkje alle som kjenner seg att. Eg er ikkje ute etter å avbilda verda akkurat slik den er!

Måleri, ikkje foto
Dette har også Arnstein tankar om og nemner folk som har sett på bilda hans og påpeikt at det til dømes manglar eit hus i landskapet han har måla.
– Viss folk vil sjå alt akkurat slik det er, så kan dei kjøpa seg eit fotoapparat og ta bilde! Når eg målar, må eg finna inspirasjonen og komma på sjølv kva eg vil ha med.

60 år og 15 minutt
– Kor lang tid brukar de på å laga eit bilde?
– Det varierer mykje. Somme tider kan ein få inspirasjon og gå i gang med det same. Ein kan jo bli ferdig raskt, men som regel må ein setja vekk bildet litt og ta det fram att seinare. Når det har gått litt tid, ser ein kanskje noko ein vil gjera annleis, og så startar ein å retta opp. Til slutt kan ein ha målt over heile bildet, smiler Arnstein.
Han fortel om svaret Jakob Weidemann gav på det same spørsmålet, då nokon kommenterte eit bilde han hadde brukt berre 15 minutt på å måla: «Nei, eg har brukt 60 år og 15 minutt».
– Me er stadig i endring, og alt me har opplevd og sett før har me med oss inn i arbeidet med eitt nytt måleri. Difor er det kanskje ikkje så farleg korvidt ein brukar to timar eller to månadar på å laga eit bilde.

Teknikk og personlegdom
– Og så har teknikken ein del å seia, legg Bjørg til. Viss me målar med oljemåling, brukar den lang tid på å tørka. Av og til må ein kanskje venta i fleire dagar før ein kan halda fram, og då kan inspirasjonen vera vekke. Akrylmåling tørkar fortare, og då kan ein bli raskare ferdig. Det gjeld å velja teknikk som passar til humøret, situasjonen og personlegdomen!

Skal berre
Kona til Arnstein, Cecilie Jelsa , peikar på kleda hans:
– Dette er nokre av dei få kleda han har som ikkje er måling på. Han skiftar ikkje når han går ut, for han skal «berre ordna nokre småting, og det går nok bra», og så går det sjeldan lang tid før han vert ivrig og gløymer seg ut, og då kan målinga fyka litt!
Me går ut i Arnstein sitt atelier, og han viser fram ei rekke ferdige bilde på veggane. I staffeliet står eit halvferdig oljemåleri, og han stryk noko av målinga utover.
– Dette er fordelen med oljemåling; Sidan den tar lang tid å tørka, kan ein gjera endringar og jobba med dei same linjene i fleire dagar.

Kniv og latskap
Det er ikkje så mange penslar å få auge på i atelieret. Derimot ligg der små knivar i mange slag breidder og fasongar. Dei fleste måleria Arnstein skal stilla ut i oktober er målte med kniv.
– Det er den teknikken eg føretrekkjer. Vanlege penslar vert så fort øydelagde, og så krev dei grundig reingjering kvar gong ein skal skifta farge. Med kniv kan eg stryka målinga lett utover, og så er det berre eit strøk med filla før den er klar til neste farge. Så det kan vera ein del latskap med i bildet også…

Eige atelier
Også Bjørg har sitt eige atelier, heime i huset i Hommersåk. Det var mannen Pål Mathiesen som tok initiativ til å få det bygd:
Eg likar å byggja, og ønskte at Bjørg skulle få eit rom der alt kunne flyta som ho ville. Atelieret er hennar rom, og det blandar eg meg ikkje bort i! Bjørg ler, og legg til:– Av og til må eg berre få litt orden i kaoset der ute før eg kan begynna. Eg treng litt luft og armslag, og så set eg på musikk, med godt volum og trøkk. Då er eg klar til å skapa kunst!
– Du, Arnstein, du høyrer vel mest på P1, smiler Cecilie.
– Ja, det blir vel Alltid nyheiter, Arnstein lener seg tilbake i stolen og flirer.
– Korleis kom denne utstillinga i stand?
– I utgangspunktet kan det vera vanskeleg for oss som ikkje har master i måling å få stilla ut bilda våre, seier Bjørg. Det er ikkje alle galleri og kunstlag som tør å stola på eigne vurderingar og sleppa til amatørar, sjølv om dei likar bilda. Det turte Suldal Kunstlag nå, og me vart spurde om lag på same tida. Då fann me ut at me skulle gjera det saman. Me har litt ulik bruk av fargar og teknikkar, så det vil gje meir variasjon i utstillinga, og me håpar at me kan utfylla kvarandre, avsluttar dei to kunstnarane.

Ole Jørgen Nøstbakken

Zoom Førre Neste