Ramsløk med Susanne
Denne saka stod første gong på trykk 10. mai i fjor.
På kjøkkenbordet til Susanne Log står ramsløk-freistingane tett i tett. Når ein av yrke er kokk og det finst ramsløk å plukka hundre meter frå kjøkkendøra, då blir det fort ramsløk på krukker og glas.
Susanne tar imot på garden Sjurflåt ved Marvik, der ho bur med mann og to barn. Ho jobbar som kokk på Kulp og nå når det vårast og ein kan finna vill mat i naturen trivst ho godt.
– Eg blei så glad då eg oppdaga at det gror ramsløk på sauabeitet, smiler ho nøgd.
Med hunden som ivrig følgje viser ho veg til bakkane ovanom ekra, og der under trea, viser skatten seg. Eit teppe med grøne blad breier seg ut over skogsbotnen. Susanne brukar ikkje lang tid på å fylla korga. Blada til ramsløka kan sjå ut som linjekonvall, men om ein riv i bladet er ein ikkje i tvil. Det lukter sterkt av kvitløk og urta er òg kjent som Vikingane sin kvitløk. På latin går den under namnet Allium usinum og andre kallar den for bjørneløk.
Delikatessa veks vilt og helst i skuggefull lauvskog langs kysten. I Suldal kan du plukke den fleire stader. Den er best på denne tida, når den blømer mister blada den gode smaken. Susanne tipsar om at dei lekre kvite blomane er gode i salat, i tillegg til å pynta opp i ei vase.
I dei seinare åra har urta blitt veldig populær i matlaginga. Dyrking av ramsløk i hagen er ikkje nytt, i klosterhagane var den vanleg tidleg på 1800-talet, skriv skogoglandskap på nettsida si.
Der kan ein òg lesa om ramsløk-feber i byen Eberbach, der dei har ein festival kvart år som varer i ein månad, frå midten av mars til midten av april, til ære for Bärlauch, altså bjørneløken. Festivalen er blitt ein kjempesuksess og folk straumar til frå heile Tyskland. Der blir servert all verdas rettar der ramsløk inngår som pølser, brød, ramsløk-is og ramsløk-vin. I Nord-Amerika er ramsløken blitt så populær at dei fryktar for dei ville bestandane. Der arrangerer dei også store festivalar, ramps festivals, og det har dei gjort sidan 1954.
Tilbake på kjøkkenet finner kokken fram food-processoren. Nå vil ho prøva seg på urte-salt.
Urte-salt
Ferdig tørka blad, som ho sjølvsagt hadde på lur, finn vegen oppi blendaren og blir finmoste. Når dei er kverna nok, fyller ho på med flak-salt, 50/50 salt og ramsløk, og køyrer litt til. Heilt nøgd blir ho ikkje før blandinga har blitt endå finare og fått rett konsistens etter ein omgang i stein-mortaren.
Etter eit par minutt er urtekryddert fylt på glas og merka med tusj. Ramsløk 2017.
– Dette blir godt krydder til pizzaen, ler ho. To tips frå kokken: Havsaltflak er enklare å få finkverna enn vanleg grovt havsalt og har du ein tom salt eller peparkvern er den god å bruka til kvitlauk-saltet.
Ramsløk-smør
Køyr ein god handfull friske ramsløkblad i foodprocessoren. Når dei er most bland med 250 gram mjukt meierismør i miksaren.
Hell over på bakepapir og rull saman til pølse. Oppbevarast i frys eller kjøleskap.
Brukast som kryddersmør til grillmat, brødmat og bagettar.
– Denne er kjempegod til alt som du brukar smør til, meiner kokken.
Ramslauk-olje
Ein handfull ramsløk finhakkast og blandast med 1 dl olivenolje. Tilsett ein klype salt. Blandinga skal ikkje vera alt for flytande. Ramslauk-olja brukar Susanne som base til majones, pesto, marinadar og som salat-dressing.
Ramsløk-majones
1 pakke majones, og ifølgje Susanne finnest der berre ein type majones, nemleg ekte majones. Lettversjonen dugar ikkje. Bland majonesen med tre til fire teskeier ramsløk-olje og smak til med salt og pepar.
Ramsløken kan brukast både fersk og tørka. Vel du å tørka den kan du leggja eit handkle oppå risten i steikeomnen, leggja blada utover så dei ikkje ligg oppå kvarandre, og tørka på 75 grader i 30-40 minutt.
Nå er beste tida for innhenting, så ut og plukk!
