Brør i betong

Ryfylke Betongsaging:

Med ein fast plan for augo droppa Bengt Langeland skulebenken til fordel for neve- nyttig arbeid etter grunnskulen.

Fulldekt i støv rullar den nyinnkjøpte firmabilen ned mot kaien på Norsk Stein. Eit lite pip høyrest før porten går opp og eit totalskadd bygg kjem til syne nedi vegen.

Fokus på sikkerheit
– Det var her det brann i eit transportbelte i fjor sommar, konstaterer Bengt, som må ut for å flytta nokre kjegler som sperrar vegen inn mot bygningen.
Medan me klyv opp trappa til dagens arbeidsplass fortel han at sikkerheita alltid kjem først, spesielt hjå store bedrifter.
– Ofte må eg ta eitt eller fleire kurs på dataen for å få gjera jobben. Nokre bedrifter kan til tider vera litt vel nøye, men slik er det.

Ikkje fagbrev
– Eg har jo ikkje noko fagbrev eller kompetansebevis for jobben eg gjer, men så er ikkje betongsaging noko ein lærer frå skulebenken heller.
Det er tydeleg at arbeidskaren har reflektert over valet han gjorde etter tiandeklasse, eit val foreldra støtta han fullt og heilt i.
– Det same kan vel ikkje seiast om skulen, flirer han, og fortel at både rådgjevarar og lærarar reiv seg i håret då dei forstod at 15 år gamle Bengt gjekk ut frå ungdomsskulen og rett i arbeid utan vidaregåande opplæring.

Hadde ein plan
Bengt ber ikkje nag til nokon, og han forstår at lærarane er plikta til å rettleia elevane sine.
– Likevel er det viktig å huska at somme blir meir motiverte av å gjera ting med hendene og ikkje alle responderer like godt på teori.
– Folk kan få til det meste om dei vil, meiner han, og ber vegleiarane vera opne for idear som ikkje følgjer straumen. Eg hadde ein plan og visste kva eg ville. Det var ikkje slik at eg skulle liggja på latsida berre fordi eg ikkje tok vidaregåande.

Hastejobb
Det er fredag ettermiddag og Bengt og broren er ferdige for veka.
– Me held jo eigentleg på i Kvilldal på det store prosjektet der, men så kom det ein hastejobb på knuseverket.
Ein mobilkran til fleire tusen kroner i timen stod klar for å heisa ned betongelement frå toppen av den øydelagde bygningen.
– Det er litt rart, men den enorme varmen som utvikla seg her då det brann gjorde at armeringsjernet utvida seg slik at betongen sprakk.
Den erfarne 21-åringen peikar og forklarer. Enkelte stader kan ein nærast plukka byggematerialet frå kvarandre med fingrane.

Hardt materiale
Jobben til betongskjerarane er å lausna betongelementa slik at dei kan fraktast ned på bakken for å bli knust og deponert. Til det nyttar dei både veggmonterte og handhalde betongsager med diamantblad.
– Til og med då går saginga tregt, seier Bengt og fortel at han fort slit ut fire blader på ein dag.
Heldigvis fann han i samarbeid med broren ut at elementa berre er festa med armeringsjern og eit tynt lag med mørtel.
Då slepp ein å saga heile lengda, men berre kappa der jernet ligg, så gjer krana resten.

Tungt arbeid
Det er liten tvil om at betongsaging er eit yrke som slit på både rygg og armar, noko faren til gutane har sagt sidan dag ein.
når arbeidet helst skulle vore gjort i går, seier det seg sjølv at det ikkje er mogleg.
– Realiteten er då tolv-timars dagar pluss helgearbeid. Samtidig kan ein ikkje klaga på mykje arbeid, smiler halvøybuen, og takkar faren for det gode ryktet han opparbeida seg før sonen overtok.

Fenalår og majones
– Utan majones duger me ikkje! var det ikkje det du sa i lunsjen i dag, Stian?
Bengt fortel at feittproduktet er det som held kroppane i gong. I dag saman med fenalår, men majonesen går også på ost, leverpostei og alt anna mora puttar i matboksane til sønene.
– Det er ganske fantastisk! Eg trur ikkje mange mødrer ville godtatt at arbeidsklede dekkja i betongstøv kom inn i huset kvar ettermiddag. Desse kleda var for eksempel nyvaska i dag.
Brørne ser på kvarandre og ler.
– Ser det slik ut?

God hjelp
Dei er glade for at det er helg og takkar på ny foreldra for støtta i yrkesval og hjelpa i kvardagen. For medan mor ordnar med mat og vasking av klede, fiksar far bestillingar, levering av nye sagblad, borar og anna utstyr. Ingen av dei kunne tenkt seg noko anna arbeid, sjølv om dei er bevisste på at kroppen plutseleg kan seia stopp i eit så fysisk yrke som betongsaging er.

Mikkel Wigestrand

Zoom Førre Neste