Arbeidslyst

Steven Saad Elias (22) flykta frå krigen i Irak og kom til Norge som femtenåring. Då er det ikkje så enkelt å bli klar til vidaregåande. UngAktiv-prosjektet og Lars Lunde blei løysinga.
Sidan september har Lars og Steven halde på med å vøla gardshuset til Ole Martin og Marit Eikeland i Neset. Det gamle huset ligg med fine proporsjonar og perfekt utsikt til Suldalslågen, som her går i slake, vakre kurvar. Kledninga lyser gyllent i desemberdagsmørkret. På taket ligg raude panner i stablar, men der er det altfor glatt å vera i dag.

Innearbeidet
Dei held seg inne i dag, akkurat nå er det arbeid på kasetten som skal husa skyvedørene mellom stova og kjøkken. Oppe i andre etasje arbeider Øyvind Kjetilstad, som også er med på rehabiliteringa. Ei kraftig arbeidslampe lyser opp tømmeret i veggene nede i det som skal bli stova. Lars skisserer fort opp planen. Han klarerer med effektiv underarm ein flik av eit kaotisk bord ved vindauget, skrur toppen av termosen og fyller eit prega krus.

Interiørverkstad i Irak
Steven har vore med Lars, som driv sitt eige snikkarfirma, i fire år, og saman har dei vore på mange og forskjellige prosjekt. Denne jobben i Neset er veldig kjekk, her er det duka for varierte arbeidsoppgåver. Steven stortrivst med å arbeida med tre, og han likar godt finarbeid i møbelsnekkargata. Ikkje så rart kanskje, i og med at barndommen i Irak rett som det var spelte seg ut i farens interiør -og møbelverkstad.

Mellom stolane som femtenåring
– Han lagde alt muleg der, frå sofa og kjøkkeninnreiingar, til dører og andre møblar, fortel Steven, som flykta frå heimlandet i 2007. Til Suldal kom han i 2009, etter eit opphald på mottak i Bergen. Han legg ikkje skjul på at han opplevde å falla mellom dei fleste stolar, å vera flyktning og femten er inga enkel sak. Alle trudde andre tok ansvar, men den nykomne ungdommen blei gåande utan særleg hjelp i eit nytt land og eit heilt nytt språk.

Meininga med dagen
Steven veit godt at det i Norge går an å få pengar inn på konto kvar månad utan å stå opp og gå på jobb kvar morgon. Og:  
 – Det kan jo vera godt å sova lenge, men når du står opp klokka tolv og lurer på kva meininga med denne dagen er, er det ikke så godt, konstaterer han, som meiner arbeid er veldig viktig.
 Grunnen oppsummerer han slik:
 – Når du kjem heim, kan du eta middag, slappa av og tenkja på det du har fått til og fått gjort. Det er ein god følelse.
Han smiler. Sjefen ser på han og smiler også.
Grenser for arbeid
Sistnemnde er også ein apostel for arbeidsgleda, men firebarnsfaren erkjenner at det går til ei grense, også med arbeid. Han ler og veiftar bort nærgåande spørsmål om timetal i vekene som om dei var veps. Men jo, det er slutt på doble veker og natt og dag i ei koke.
 – Familie og barn betyr mykje. Eg merkar også godt at eg slutta med mjølk og berre har sau igjen på garden, fortel han. Og smiler.
 – Men ja, det er bra med arbeid. Det er kjekt å sjå seg tilbake, kva ein har fått til. Han kikkar opp i taket.
 – Men bevare meg vel, nå skal det ikkje høyrast ut som om eg får til meir enn andre. Det er mange som får ting gjort her.



Språkfrustrasjonane
Lars og Steven har defintivt arbeidsgleda til felles, men i deira arbeidsfellesskap har språket vore ei utfordring.
 – Det er klart at misforståingar kan vera givande, men dei kan sanneleg også vera frustrerande, konstaterer Lars. Ser på Steven og flirer:
 – Du får berre seia kva eg gjer då..
– Då kjeftar han litt, ler Steven. Dei to fortel at når det flokar seg i språket, må dei gå rundar og rydda opp i det.
 – Eg kunne sikkert vore flinkare til å ta ting litt i førekant, men det er ikkje alltid så enkelt, erkjenner Lars.

Tålmod med listene
Steven snakkar nå norsk ganske så flytande, han kan rapportera om flott framgang etter at han starta med ein til ein-undervisning to timar i veka.
 – Men han er tåleg, han kunne vore hardare i diskusjonane, meiner Lars. Steven sit berre og smiler. Tar livet med ro.
– Han er den tålmodige. Han gir seg ikkje, blant dei tinga han er god på er innvendig listing, smiler Lars.
 – Men nå er det du som må fortelja korleis det er! Han slår ut med armane og lener seg tilbake på pinnestolen. Snur termosen opp og ned og rister ut dei siste dråpane.

Niste-overgangen
I Irak er også arbeid ein høgt skatta verdi, men niste er eit heilt ukjent begrep. Der går dei heim i to-tida og får seg eit varmt måltid som er budd av mor, søster eller kone. Så drikk dei te og kviler litt. Så blir det ei ny økt, denne gongen ut i kvelden.
 Men norsk niste synest Steven er heilt gode greier. For han er det sju-åtte skjever med kvitost som gjeld. Lars smører skjevene sine på arbeid, det går gjerne mellom ti og fjorten stykk, og syltetøy og kjøttpålegg er klare favorittar. Ein halv times tid set dei seg med maten.
 Då blir det fort til at Steven sjekkar mobilen. Lars snakkar ofte med kunden.
Av og til blir det planleggingsmøte over skjevene.

Facebook-kontakten
Lars er ikkje på Facebook. Det er definitivt Steven. Der held han kontakt med slekt som er igjen i Irak. Ein del av familien er komne trygt til Frankrike, men både mor hans og far hans har søsken som framleis lever utrygt og nær krig og vald.

Maria
Julefeiring- og ferie er på trappene. Steven skal reisa til kontinentet, først til vener i Tyskland, så til familie i Frankrike.
Både Lars og Steven har eit forhold til den kristne bodskapen om kva jula er. Steven er katolikk, Lars er protestant, og dermed ser dei ulikt på for eksempel Maria. Mens katolikken Steven raskt slår fast at Maria er den første kvinna utan feil, er Lars klar på at han ser Maria som Jesus si mor. – Punktum.

Dunkar på hjartedøra
Men barnet hennar, Jesus, foreinar dei to, som begge driv i samme bransje som mannen frå Nasaret. Steven snakkar til og med arameisk, det eldgamle språket som Jesus snakka.
 – Nei, gjer du?! Det visste eg verkeleg ikkje, smell det frå Lars.
 – Huskar du ikkje det, eg sa jo eg snakka jesusspråk, smiler den andre roleg.
 – Kvifor er Jesus viktig, kven er han i liva dykkar?
 – Jesus er viktig fordi han kom til jorda og døydde for alle mine feil. Han likar meg og sluttar aldri å dunka på hjartedøra mi, kjem det frå Steven.
 Lars ser på han, lener seg tilbake.
Tenkjer høgt at me er lite vane med å snakka om tru her i landet.

Kjørte ikkje berre safe
– Jesus er den menneskelege versjonen av Gud. Han leitar litt etter orda. Seier han ofte synest det er best å snakka om tru i lys av livserfaringar.
 – Eg har vore med på mykje forskjellig, eg kjørte ikkje berre safe i ungdomstida, men barndomstrua mi blei med meg gjennom til eit vaksent, bevisst val. Me seier jo at alle vegar fører til Rom, men det er berre Jesus som fører til himmelrom.

BRRRUUUMMMM! Luftkompressoren smell i gang med eit drønn. Skal det bli ferdig hus til våren, er det berre å komma i gang igjen.